Een beter milieu begint bij jezelf. Toch? Of niet? Steeds meer mensen zien in dat individuele gedragsverandering goed is maar dat we daarmee niet de structurele veranderingen gaan krijgen die nodig zijn om de ecologische- en klimaatcrisis te bedwingen. Mashable gaat in op de vraag hoe wij zijn geloven dat klimaatverandering onze schuld is.

(Onderstaand artikel is een ingekorte bewerking van een artikel van Mashable)

CO2-voetafdruk 

British Petroleum, het op twee na grootste beursgenoteerde oliebedrijf in de wereld, met zo’n 18700 verkooppunten over de hele wereld, schakelde begin deze eeuw het gerenommeerde pr-bedrijf Ogilvie & Mather in om de insteek te promoten dat klimaatverandering niet de schuld was van een oliereus, maar van individuen. Kort daarop introduceerde en maakte BP de term carbon footprint (CO2-voetafdruk) populair en in 2004 kwamen ze met hun CO2-voetafdruk calculator waarmee iedereen afzonderlijk kon uitrekenen hoe hun dagelijkse leven grotendeels verantwoordelijk is voor voor de opwarming van de aarde.

Misleidende campagne

En nu zie je de term CO2-voetafdruk overal.  Het CBS rapporteert de Milieuvoetafdruk per Nederlander, Nu.nl schrijft er artikelen over en op de website van sommige milieuorganisaties kan je je persoonlijk voetafdruk berekenen. “Dit is één van de meest succesvolle maar tegelijkertijd de meest misleidende PR campagnes ooit” zegt onderzoeker aan Stanford Ben Franta. Natuurlijk is elke poging om je CO2-voetafdruk te verminderen te prijzen. Wat dat betreft is de reclamecampagne van BP briljant gebleken. Ze hebben ervoor gezorgd dat de term in ons dagelijkse taalgebruik is doorgesijpeld. (En begrijp ons niet verkeerd, sommige dingen die je zelf kan doen zetten wel degelijk zoden aan de dijk)

Pandemie

Maar nu is er duidelijk en overtuigend bewijs dat we een rad voor de ogen zijn gedraaid met het promoten van de CO2-voetafdruk en daarmee de nadruk op persoonlijke verantwoordelijkheid. En dat bewijs is te vinden in de Corona-pandemie. We zaten met ons allen thuis. We reden en vlogen niet meer. Als we daadwerkelijk op individueel niveau zo’n impact zouden hebben zou dat een enorm verschil moeten maken. Maar volgens het International Energy Agency zal er in 2020 slecht 8% minder CO2 uitgestoten worden dan in 2019.

Propaganda

Dus als een oliereus weer eens Tweet ‘Bereken je CO-2 voetafdruk met onze nieuwste CO2-rekenmachine’ is dat niet zo onschuldig als het lijkt. Het doel is om te veranderen hoe we over het grootste klimaat gevaar van onze tijd denken. Geoffrey Supran, onderzoeker aan Harvard: “Deze industrie gebruikt van oudsher communicatie op een strategische manier om het publiek in verwarring te brengen en daarmee betekenisvolle maatregelen te ondermijnen” Susan Joy Hassol, specialist op het gebied van communicatie over klimaatverandering: “Je moet toegeven dat het erg verleidelijk is. Het blijft hangen. Het is effectieve propaganda”

CO2-dieet

‘Het is tijd om op CO2-dieet te gaan’ stond op de website van BP in 2006. Ze veranderden hun naam ook in Beyond Petroleum. Maar in 2019 kocht BP hun grootste aquisitie in 20 jaar met nieuwe olie- en gasreserves in West Texas. Net als Ben van Beurden van Shell ooit zei pompen ze op wat ze oppompen kunnen. Dus dat CO2-dieet geldt niet voor hunzelf. 

Persoonlijke verantwoordelijkheid

Het  is dus duidelijk dat BP zelf niet van plan was om hun uitstoot te reduceren maar wel het publiek de verantwoordelijkheid wilde geven om een, futiele, poging te doen. “Zelfs een persoon zonder huis die leeft in een maatschappij die draait op fossiele energie heeft een onhoudbare hoge voetafdruk. Zolang fossiele  brandstoffen de basis vormen van ons energie systeem, kan je geen duurzame voetafdruk hebben. Het lukt je simpelweg niet,” zegt Franta, “De tactiek is om zoveel mogelijk schuld bij de individuele consument neer te leggen wetend dat die niet in de positie verkeert dat hij daar controle over heeft. Dat zorgt ervoor dat er uiteindelijk niets verandert”    

Tabak

BP wil dat jij als persoon verantwoordelijkheid neemt voor de klimaatcrisis. Net zoals frisdrankfabrikanten jou de schuld willen geven voor de groeiende vervuiling door hun blikjes en flesjes en, behoorlijk sinister, tabaksfabrikanten rokers de schuld gaven dat ze verslaafd raakten aan hun kankerverwekkende producten. We hebben deze manipulatie eerder gezien, en BP is er goed in.

Wat is jouw CO2-voetafdruk?

“Ze waren briljant,” zegt onderzoeker aan Yale Jennifer Marlon, “Ze hadden goede marketing mensen.”

Daarom pleiten wij, in navolging van reclame voor tabaksproducten, voor een verbod op fossiele propaganda. Teken ons burgerinitiatief.