De Reclame Code Commissie heeft vanmorgen de klacht behandeld van rechtenstudenten van de Vrije Universiteit tegen Shell. De negen studenten bestrijden de claim van de oliegigant dat klanten voor een klein bedrag hun CO2-uitstoot kunnen neutraliseren. Shell belooft hiermee iets dat het nooit waar kan maken. Daarom is de reclame misleidend”, aldus student Xander de Vries. De uitspraak volgt over vier tot vijf weken.
De (internationale) studenten van de VU Climate and Sustainability Law Clinic staan niet alleen in hun ruim 100 pagina’s tellende klacht tegen de grote vervuiler Shell. Ze hebben de steun van Reclame Fossielvrij en Greenpeace Nederland. In de betwiste reclamecampagne beweert het olieconcern dat de CO2-uitstoot van de kilometers die de klant rijdt, geneutraliseerd wordt door slechts 1 eurocent per liter brandstof extra te betalen. Volgens de studenten klopt dit niet en wordt hiermee de Nederlandse Reclame Code en Milieu Reclame Code geschonden. Student Lisa van Langen: “Het klinkt te mooi om waar te zijn en het ís ook te mooi om waar te zijn.”
Neutraliteit versus compensatie
Belangrijke vraag op de zitting was of Shell kan waarmaken wat het klanten belooft met de term ‘CO2-neutraal rijden’ op fossiele brandstof. Van Langen: “Daarmee belooft Shell automobilisten dat hun netto uitstoot nul is. Maar dat kan niet. De uitstoot met bijbehorende klimaatschade is namelijk 100% zeker. Maar Shell kan op geen enkele manier garanderen dat die CO2-uitstoot eeuwig in bomen blijft opgeslagen. Want bossen kunnen bijvoorbeeld afbranden, door klimaatverandering zal dat steeds meer gebeuren. Dat zie je nu in Canada.”
Absolute milieuclaim
In hun zaak betogen de studenten verder dat de claim ‘CO2-neutraal rijden’ een absolute milieuclaim is, die ook nog eens wordt gemaakt door een van de grootste fossiele multinationals ter wereld. “De verdediging ervan moet extra sterk zijn”, aldus Van Langen. “Shell kan dit soort beloftes aan de consument alleen doen als ze wetenschappelijk zeker zijn. Maar Shell citeert bronnen die zeggen dat CO2-compensatie werkt als manier om emissies van brandstof ongedaan te maken. En wij citeren wetenschappelijke bronnen die zeggen dat niet werkt.” Alleen dat laat volgens de studenten al zien hoe omstreden CO2-compensatie is. “Dat maakt de belofte “CO2-neutraal rijden” misleidend.”
Shell-vonnis
De studenten verwijzen ook naar de uitspraak van de rechtszaak die Milieudefensie had aangespannen tegen Shell en won. De advertenties voor CO2-neutraal rijden, passen niet bij de ‘zwaarwegende inspanningsverplichting’ die door de Haagse rechtbank is opgelegd, zo betogen de studenten in hun pleitnota. “Dat betekent dat Shell verantwoordelijk is voor het verminderen van de uitstoot door consumenten. Maar in de reclames die CO2-neutraal rijden beloven, portretteert Shell het gebruik van fossiele brandstof als normaal en ongevaarlijk. Dat kan leiden tot méér fossiele brandstofgebruik.”
Vertrouwen
Namens Reclame Fossielvrij, dat pleit voor een wettelijk verbod op fossiele reclame, was Femke Sleegers aanwezig. “Shell had een grote afvaardiging naar de zitting gestuurd. Maar de studenten hebben de oliereus peentjes laten zweten met hun ijzersterk betoog. De commissie stelde de juiste vragen aan Shell, de term ‘CO2-neutraal’ en wat de beloofde CO2-compensatie nou eigenlijk inhoudt. Ik kijk met vertrouwen uit naar de uitspraak!”
Zeven klachten over CO2-neutraalclaim
In totaal zijn er zeven klachten ingediend tegen reclame-uitingen waarin Shell de suggestie wekt dat z’n brandstof, z’n vrachtvervoer of de gehele multinational CO2-neutraal (op weg) zijn. Eerder werden drie klachten direct, zonder inhoudelijke behandeling, afgewezen door de Reclame Code Commissie. Twee andere klachten werden beslecht in het voordeel van Shell. En een zevende klacht diende ook vandaag.
In een addendum bij hun klacht betogen de studenten waarom de ISO- en PAS-normen waarop Shell zich beroept geen betrouwbare standaarden zijn.
