Vandaag precies een jaar geleden nam het Zweedse dagblad Dagens ETC de gedurfde maar logische stap om alle fossiele reclame uit de krant te weren. Eerder deze maand interviewden ze Femke over onze campagne voor een verbod op fossiele reclame: “Kranten mogen niet wegkomen met “wij zijn neutraal” en “wij nemen geen standpunt in.”
Dit is een vertaling van het artikel van Dagens ETC.
Auteur: Andreas Gustavsson
De transitie is onmogelijk als fossiele bedrijven blijven adverteren. Daarom vraagt een nieuwe campagne in Nederland wetgevers om hun verantwoordelijkheid te nemen. Verban alle fossiele reclame, overal.
Alle politieke partijen die claimen groen te zijn moeten dit reclameverbod willen, zegt Femke Sleegers.
Het momentum is er, zegt Femke Sleegers, coördinator van de Reclame Fossielvrij-campagne die klimaatactivisten en juristen samenbrengt om iets unieks te bereiken. Namelijk dat het parlement van een land een wet aanneemt die fossiele reclame verbiedt, zowel in de media als in de publieke ruimte.
“Over zes maanden zijn er verkiezingen. We spreken met alle partijen om ze te overtuigen om het reclameverbod voor de fossiele industrie in hun partijprogramma op te nemen.”
“Schadelijk product”
Femke Sleegers vindt dat de fossiele industrie op dezelfde manier behandeld moet worden als de tabaksindustrie, waar wel wetgeving voor is die hun zichtbaarheid voor het publiek reguleert.
“Beiden zijn misleidend, beiden verkopen een schadelijk product, beiden leveren iets dat extreem verslavend is. Dus er is actie nodig van onze volksvertegenwoordigers. We hadden eigenlijk al in de jaren ’90 moeten optreden tegen fossiele reclame. Nu proberen we de wet tegen tabaksreclames te vertalen naar fossiele brandstoffen. We richten ons vooral op de grote olie- en gasbedrijven, omdat ze in essentie hetzelfde zijn als tabaksbedrijven. Ze gebruiken zelfs dezelfde reclamebureaus om de publieke opinie te bespelen en echt klimaatbeleid tegen te gaan.”
40.000 namen nodig
Nederland heeft een systeem waarbij burgers met een Burgerinitiatief onderwerpen op de politieke agenda kunnen krijgen. Daar zijn 40.000 handtekeningen voor nodig. De compleet nieuwe campagne heeft er nu iets meer dan 5.000. “Maar Greenpeace gaat nu meehelpen”, zegt Femke Sleegers.
Hoe groot is de kans dat er een politieke meerderheid zal zijn voor een verbod op fossiele reclame?
“Wij geloven hierin. Het probleem is zo acuut. Bovendien komen er verkiezingen aan waarbij iedereen die groen claimt te zijn een verbod op fossiele reclame zou moeten willen. Want door fossiele reclame toe te staan, brengen ze hun eigen klimaatplannen in gevaar.”
Zijn er partijen die moeilijk te overtuigen zullen zijn?
“Waarschijnlijk klassieke liberalen die alles over willen laten aan de markt.”
“Grote steden” kunnen fossiele reclame verbieden
Femke Sleegers nam zelf contact op met Dagens ETC om duidelijkheid te krijgen over de afbakening van fossiele reclame die verboden moet worden. Dagens ETC heeft zowel fossiele auto’s als luchtvaart uitgesloten terwijl The Guardian – de tweede krant in de wereld die actie heeft genomen tegen fossiele reclame – tot nu toe alleen de fossiele industrie uitsluit.
“Dat is een uitdaging”, zegt Femke Sleegers. “We werken aan een wetsvoorstel met behulp van juristen.”
Reclame Fossielvrij richt zich niet exclusief op de partijen op het nationale niveau maar ook op steden, ov-bedrijven en de media.
“Momenteel praten we met één van de grote steden in Nederland over een verbod op fossiele reclame. Dat is echter achter gesloten deuren dus daar kan ik nog niets over zeggen. Maar steden hebben de mogelijkheid om hierin koploper te zijn, ze hoeven niet te wachten op landelijke wetgeving.”
Doel: één van Nederlands grootste kranten
De media in Nederland heeft al een eerste uitnodiging gekregen om te praten als volgende stap in de campagne. “Ze mogen niet wegkomen met “wij zijn neutraal” en “wij nemen geen standpunt in”. Ze kunnen ook niet de verantwoordelijkheid afschuiven door te wijzen naar de eigenaar van de krant of de marketingafdeling. De eerste die onze speciale aandacht krijgt is NRC Handelsblad. Een invloedrijk liberaal dagblad. De NRC heeft zowel zeer goede klimaatjournalistiek als een commerciële afdeling die branded content maakt voor bijvoorbeeld Shell. Daarover gaan we in gesprek met de hoofdredacteur.”
Feiten:
Reclame Fossielvrij
• Nederlandse campagne waarin wordt opgeroepen tot een verbod op fossiele advertenties.
• Het primaire doel is om de politici van het land ertoe te brengen een nieuwe wet uit te vaardigen.
• Tegelijkertijd worden media, steden en andere adverteerders aangesproken.
• Meer informatie: www.verbiedfossielereclame.nl
Feiten:
Andere campagnes in Europa om fossiele advertenties te stoppen
UK
• Verbied alle reclame voor SUV’s, aldus de denktank New Weather Institute. De limiet zou worden getrokken bij voertuigen die 4,8 meter lang zijn en/ of meer dan 160 gram kooldioxide per kilometer uitstoten.
• Stop met het greenwashen van de fossiele giganten, eist Client Earth, dat nu namen verzamelt om de publieke opinie tegen dergelijke advertenties op te bouwen.
Frankrijk
• Greenpeace heeft een initiatief gelanceerd om een reclameverbod af te dwingen dat betrekking zou hebben op grote delen van de fossiele brandstofindustrie, inclusief vliegreizen en auto’s.
• De overheid laat een groep burgers met klimaatvoorstellen komen. Deze commissie eist dat openbare advertentieruimtes worden afgesloten voor fossiel intensieve producten en diensten.
België
• Een nieuw wetsvoorstel stelt voor dat advertenties voor SUV’s volledig worden verboden.
“We hopen andere organisaties te inspireren om in de voetsporen te treden van Dagens ETC en The Guardian.”
Eerder dit jaar besloot The Guardian om alle advertenties van olie- en gasmaatschappijen stop te zetten. Iets meer dan een half jaar later kan de mediagroep stellen dat de reacties overweldigend positief waren.
– We hopen andere mediaorganisaties te inspireren, zegt Brendan O’Grady, hoofd communicatie bij Guardian Media Group.
Eind januari van dit jaar maakte de invloedrijke Britse krant The Guardian bekend dat ze alle advertenties stopzetten van bedrijven die fossiele brandstoffen winnen. Zo werd de krant het eerste grote internationale mediabedrijf dat de stap zette, vier maanden nadat Dagens ETC dat deed.
– Onze beslissing is gebaseerd op het feit dat velen in de olie- en gasbranche decennialang hebben geprobeerd om te voorkomen dat regeringen over de hele wereld belangrijke klimaatmaatregelen doorvoeren, zei Hamish Nicklin, een van de leidinggevenden van het bedrijf, in verband met de bekendmaking van het initiatief.
Lezers compenseren
Het weigeren van advertentieruimte aan de fossiele brandstofbedrijven in alle kanalen van de mediagroep kost het bedrijf naar schatting jaarlijks ongeveer £ 500.000 (ongeveer €547,000) aan gederfde advertentie-inkomsten. Tegelijkertijd zijn de financiële bijdragen van lezers gestegen als gevolg van het besluit. The Guardian financiert verschillende van zijn journalistieke ondernemingen met donaties van lezers.
– Mensen steunen The Guardian voor onze goede klimaatverslaggeving, maar ook om andere redenen, zoals de redactionele onafhankelijkheid van de krant, onze waarden en de journalistieke kwaliteit. Als direct gevolg van de beslissing om advertenties van fossiele brandstofbedrijven stop te zetten, zagen we een 21 procent toename van de lezersbijdragen in vergelijking met de week ervoor, zegt Brendan O’Grady, communicatiemanager bij Guardian Media Group, tegen Dagens ETC.
Heeft u plannen om het verbod uit te breiden met advertenties van andere industrieën die een negatieve invloed hebben op het klimaat, zoals de luchtvaart?
– We weten dat sommige lezers willen dat we verder gaan en advertenties verbieden voor alle producten met een aanzienlijke klimaatvoetafdruk, zoals auto’s en reizen. Het stoppen van dit soort advertenties zou echter een ernstige financiële tegenvaller betekenen, die ons zou kunnen dwingen aanzienlijk te bezuinigen op onze journalistieke activiteiten over de hele wereld.
The Guardian is de eerste grote wereldwijde nieuwsorganisatie die advertentieruimte voor fossiele brandstofbedrijven beperkt. Denkt u dat het aannemen van een soortgelijk advertentiebeleid invloed kan hebben op andere mediaorganisaties?
– We hebben overweldigend positieve reacties gezien van lezers, maar ook van externe belanghebbenden. We hopen andere organisaties te inspireren om even ambitieuze plannen aan te nemen en in de voetsporen te treden van Dagens ETC en The Guardian, in een actie om een wereldwijde klimaatcrisis te voorkomen.
Maria Sandmon
Feiten:
• Sinds 26 september 2019 zijn advertenties van fossiele producten en diensten niet meer welkom in Dagens ETC. Dat geldt niet alleen voor fossiele brandstofbedrijven, maar ook voor onder meer vliegreizen en benzine-, diesel- en hybride auto’s.
• Begin januari van dit jaar legde klimaatactiviste Greta Thunberg een verklaring af op Twitter waarin ze de internationale media aanspoorde om Dagens ETC te volgen en te stoppen met het geven van advertentieruimte aan fossiele brandstofbedrijven.
• Later die maand besloot The Guardian de advertenties van bedrijven die fossiele brandstoffen winnen, stop te zetten.