“Zoals een sigaret niet tot vrijheid leidt, maar tot verslaving, zo leidt de fossiele industrie ons niet naar de toekomst, maar naar de ondergang.” Schrijver Eva Rovers pleit namens ons voor een ‘tabakswet’ voor de fossiele industrie. Ze was te gast in de online Tegenlicht Meetup Rebellen tegen Reclame.

Teken nu voor een ‘tabakswet’ voor de fossiele industrie

Pitch Eva Rovers voor Pakhuis de Zwijger, ‘Rebellen tegen reclame’, 29 april 2020

“Als ik vroeger het schoolplein afliep, zag ik hem vaak al staan. Nonchalant hing hij in het bushokje tegenover de school. Één brok kracht en onafhankelijkheid. Mijn klasgenoten waren óf verliefd op hem, of wilden hem zijn. De man die een sigaret opstak alsof hij de vrijheid zelf was. De Marlboro Man. Vanachter het glas keek hij ons aan, rokend, en moedigde ons aan hetzelfde te doen. Wat we ook allemaal deden. Tegenwoordig zie je hem nergens meer, al helemaal niet in de buurt van een school. Tabaksreclame is verboden en dat vinden we volstrekt normaal.

Gek genoeg vinden we het ook normaal dat we dagelijks reclame voorgeschoteld krijgen van een industrie die minstens zo gevaarlijk is voor de volksgezondheid. Reclame voor fossiele brandstoffen is overal: in de krant, in stations en op scholen, waar bedrijven als Shell, BP en Exxon gastlessen en lesmateriaal verzorgen voor ‘de leiders van morgen’. 

En hun reclame gaat nog veel verder: ze promoten niet alleen vervuilende fossiele  brandstoffen, ze misleiden ook. Bij artikelen over de schade die de fossiele industrie aanricht, plaatsen zij advertorials met de tegenovergestelde boodschap, zoals hier op de NRC-site. ‘Nee, de fossiele industrie draagt niet bij aan de opwarming van de aarde; ze is juist hard bezig met het ontwikkelen van oplossingen!’ Zoek op de NPO-player maar de kritische Tegenlicht-uitzending op over Shell: grote kans dat je eerst een Shell-reclame te zien krijgt. Deze tactiek wordt door de hele fossiele industrie gebruikt: ze hebben het geld om naast elk kritisch artikel hun eigen advertorial te plaatsen. Een ronkende boodschap waarin ze zich voordoen als de grote groene vriend in de energietransitie. 

(tekst loopt door onder plaatje)

Als we hun reclames mogen geloven is de fossiele industrie al zo ongeveer 100% duurzaam. Maar de realiteit is echt anders: nog geen 1% van hun investeringen gaat naar hernieuwbare energie. De overige 99% van hun miljardeninvesteringen gaat naar extreem vervuilende olie-, gas- en kolenwinning. Natuurlijk hebben ze grote ambities om het in de toekomst beter te doen: beter op het gebied van fossiel tenminste, want de komende tien jaar willen ze nog eens 40% extra groeien op dit gebied. Olie op het vuur dus.

Eerst dacht ik nog: dit zijn gewoon bedrijven die hun product willen verkopen. Tot ik besefte dat het helemaal niet gaat om wat we kopen. Het gaat om wat we normaal vinden. Als je een boodschap maar vaak genoeg herhaalt, gaan mensen hem vanzelf geloven. En als je hem nog vaker herhaalt wordt het vanzelfsprekend, normaal. Fossiele brandstoffen zijn normaal geworden. Vliegvakanties zijn normaal geworden. 

Maar het gaat de fossiele industrie niet zozeer om ons geld, onze tankbeurten of vliegreizen. Met hun permanente boodschap dat ze werken aan een schonere wereld, proberen ze iets heel anders van ons te krijgen: ons respect, onze steun en… ons vertrouwen. 

Met hun campagnes laten olie- en gasbedrijven de wereld een groene vriend zien, de redder in nood. Zo proberen ze draagvlak te creëren bij ons en bij de politiek. Zodra er sprake is van nieuwe klimaatwetgeving, schieten de reclame-uitgaven omhoog, zoals vorig jaar in de aanloop naar de klimaattop in Madrid.

Die campagnes moeten ons laten denken: ‘Verrek, Shell is zo slecht nog niet, kijk eens wat ze allemaal doen voor de toekomst van de planeet.’ En ze moeten de politiek laten denken dat olie- en gasgiganten, innovatieve bedrijven zijn die de weg naar de groene toekomst wijzen. Slim natuurlijk. Overtuig de politiek ervan dat je hun beste vriend bent in de energietransitie en pleit vervolgens voor een ‘realistische’ transitie: een trage dus. Dat geeft tijd om nog zoveel mogelijk gas en olie uit de grond te jassen. En oh ja, om die 7,5 miljard euro aan jaarlijkse subsidies voor de fossiele industrie te behouden.

Een alcoholist moet je niet in een kroeg zetten en een gokverslaafde niet in een casino. Wij zijn als samenleving verslaafd geraakt aan fossiele brandstoffen. Om af te kicken helpt het om niet meer blootgesteld te geworden aan de verleiding. Maar nog belangrijker: om af te kicken moeten we gaan inzien dat fossiele brandstoffen niet normaal zijn. Ze behoren tot het verleden toen we nog niet beter wisten. Inmiddels weten we hoe schadelijk het verbranden van olie, gas en kolen is. Net zoals we op een gegeven wisten hoe schadelijk roken is. De overheid was toen zo wijs om een tabakswet aan te nemen die tabaksreclame verbiedt. Dat hebben we nu ook nodig. 

Want zoals een sigaret niet tot vrijheid leidt, maar tot verslaving, zo leidt de fossiele industrie ons niet naar de toekomst, maar naar de ondergang. Met dit burgerinitiatief vragen we daarom de overheid om een tabakswet voor de fossiele industrie te maken. Bescherm de gezondheid van huidige en toekomstige generaties door fossiele reclame te laten verdwijnen, net zoals de Marlboro Man. Zorg dat vervuilers niet langer de publieke opinie manipuleren en het klimaatbeleid beïnvloeden.

Daarom vragen we jullie om dit burgerinitiatief te tekenen: ga naar www.verbiedfossielereclame.nl en teken. Het is een simpele, maar effectieve maatregel die burgers niet raakt, die een eerlijk speelveld schept voor duurzame ondernemers en die ruimte geeft aan een nieuw normaal: een gezonde wereld die draait op eerlijke energie.” 

Teken nu voor een ‘tabakswet’ voor de fossiele industrie