Zweedse krant: “Nederland neemt voortouw op weg naar verbod op fossiele reclame”

Spread-artikel-ETC Dagens

De Zweedse krant Dagens ETC interviewde weerman en klimatoloog Reinier van den Berg over zijn geslaagde poging het verbod in het verkiezingsprogramma van de ChristenUnie te krijgen. Onze campaigner Rosanne Rootert vertelt over het verbod op fossiele reclame dat nu in vijf landelijke verkiezingsprogramma’s voorkomt.

Dagens ETC nam in 2019 afscheid van fossiele adverteerders en kijkt nu met grote interesse naar de politieke ontwikkelingen in Nederland.

Hieronder volgt een vertaling van het artikel in Dagens ETC van 8 februari 2020.

Auteur: Karin Holmberg

Nederlandse parlementaire partijen:
VERBIED FOSSIELE ADVERTENTIES
Campaigner: “Kan bijdragen aan de denormalisatie van fossiele producten en reizen”

Nederland neemt het voortouw op weg naar een verbod op fossiele reclame. Nu steunen vijf politieke partijen een verbod. “Niemand in de politiek sprak een jaar geleden zelfs maar over een verbod op fossiele advertenties. Nu kan de steun alleen nog maar groeien”, zegt Rosanne Rootert. 

De ChristenUnie (CU) is de laatste in een reeks Nederlandse partijen die een landelijk verbod op advertenties op fossiele brandstoffen opneemt in haar partijprogramma in de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen op 17 maart. Dit betekent volgens de recente peilingen dat een kwart van de 150 zetels in het parlement naar partijen kan gaan die een verbod willen.
“Niemand in de politiek sprak een jaar geleden zelfs maar over een verbod op fossiele advertenties. Nu kan de steun alleen nog maar groeien.” Dat zegt Rosanne Rootert, campaigner bij Reclame Fossielvrij die strijdt voor een wet die advertenties verbiedt voor fossiele brandstoffen, vliegreizen en vervuilende auto’s. “We willen dat de nieuwe regering zo’n wet aanneemt in het kader van haar klimaatbeleid. Dat is onze belangrijkste focus op dit moment,” zegt ze.

“Van cruciaal belang”
Bedrijven zouden niet zo veel adverteren als het niet zou werken, zegt Rosanne Rootert, die ervan overtuigd is dat een verbod op verschillende niveaus van cruciaal belang kan zijn. “Tegelijkertijd zullen mensen niet stoppen met reizen en auto’s kopen met verbrandingsmotoren zodra reclame verdwijnt. Maar ze zullen niet extra in de verleiding komen om de meest vervuilende reizen en auto’s te kopen. Bijna elke auto-advertentie gaat vandaag de dag over  SUV’s, en dat zie je terug op de wegen.”

Denormalisatie
Een verbod zou ook bijdragen aan de denormalisering van fossiele producten en reizen in het publieke bewustzijn, zegt ze. “Zolang we fossiele reclame krijgen, zullen de producten worden gezien als de norm, zelfs op onbewust niveau. Wanneer deze dagelijkse herinnering verdwijnt, worden de producten gedenormaliseerd, wat het ook voor besluitvormers op verschillende niveaus gemakkelijker maakt om de overgang te implementeren”, zegt Rosanne Rootert.
Onderzoekers van het Potsdam Instituut noemen een verbod een “breekpuntmaatregel”, omdat het de sociale normen zal veranderen. De campagne maakt vaak de vergelijking met het verbod op tabaksreclame.
“Natuurlijk roken mensen nog steeds, maar het wordt niet meer als normaal beschouwd.”

Gevaarlijke greenwashing
Reclame Fossielvrij is ook van mening dat een verbod de fossiele industrie de kans ontneemt om de klimaatverandering te blijven vertragen.  “Hoe kunnen we klimaatbeleid hebben om de uitstoot te verminderen als de fossiele industrie hun marketing kan gebruiken om te beweren dat ze onze samenleving helpen over te stappen op groene energie?”
In Nederland adverteren bedrijven als Shell en Vattenfall vrijwel alleen over de groene delen van hun bedrijf, benadrukt ze. “Dat beeld is niet in lijn met de werkelijkheid, vooral in het geval van Shell die slechts 3% investeert in hernieuwbare energiebronnen. Deze reclame heeft alleen tot doel om burgers en politici gerust te stellen en ervan te overtuigen dat Shell het voortouw neemt in de klimaattransitie,” zegt Rosanne Rootert.

Het intensieve lobbyen van Reclame Fossielvrij bij politieke partijen is succesvol geweest, maar ze slaagden er niet in om de centrumpartij D66 en de Socialistische Partij (SP) het op te laten nemen. “Maar we weten dat het verbod veel steun heeft bij deze partijen, buiten de leiding om – ook bij de gemeenteraadsfracties – wat hoopvol is.”

Geen inspanning aan de rechterkant
Ze hebben geen moeite gedaan bij de grote rechtse partijen en de xenofobe PVV. “Ze zullen een verbod niet steunen, ook al is er veel publieke steun”, zegt Rosanne Rootert.

De hoofdstad Amsterdam heeft al voor een verbod gestemd en onderzoekt momenteel de juridische voorwaarden voor de tenuitvoerlegging van het verbod. Het verbod geldt voor buitenreclame en openbare evenementen die door de fossiele industrie worden georganiseerd. Partijen in verschillende grote steden zoals Den Haag, Utrecht en Rotterdam hebben gezegd dat ze dezelfde kant op willen.

“We zijn ook van plan campagne te voeren bij onze grootste kranten, zoals NRC Handelsblad, om hen te laten stoppen met het schrijven van gesponsorde artikelen voor Shell en Vattenfall en hopelijk het voorbeeld van Dagens ETC te laten volgen om helemaal nee zeggen tegen fossiele reclame.”

De Nederlandse campagne

– Reclame Fossielvrij is een Nederlandse campagne die oproept tot een verbod op fossiele advertenties. Het primaire doel is om de politici van het land een nieuwe wet te laten aannemen.
– Tot nu toe hebben vijf politieke partijen in Nederland de roep om een verbod op fossiele advertenties opgenomen in hun verkiezingsprogramma’s. 
– Het zijn de volgende partijen: GroenLinks, de eerste partij in Nederland met klimaat, milieu en duurzaamheid als belangrijkste thema’s, de Partij voor de Dieren die een ecocentrisch perspectief heeft, de meer conservatieve ChristenUnie, BIJ1, een nieuwe partij voor klimaatrechtvaardigheid, feminisme en antiracisme en de arbeiderspartij PvdA.
– Naast het verbieden van advertenties voor de fossiele industrie willen alle partijen behalve CU ook advertenties verbieden voor producten en diensten die de vraag naar fossiele brandstoffen aanzienlijk doen toenemen, zoals vliegreizen en fossiele auto’s.

Andere campagnes

Verenigd Koninkrijk
“Verbied alle reclame voor SUV’s”, zegt de denktank New Weather Institute. De limiet zou worden getrokken bij voertuigen van 4,8 meter lang en/of meer dan 160 gram koolstofdioxide per kilometer.
– Stop greenwashing van de fossiele reuzen, zo stelt ClientEarth, die nu handtekeningen verzamelt tegen dit soort advertenties.

België
– Een nieuw wetsvoorstel stelt voor dat advertenties voor SUV’s volledig worden verboden.

Frankrijk
– Greenpeace heeft een initiatief gelanceerd om een verbod op reclame te forceren dat grote delen van de fossiele industrie zou bestrijken, waaronder vliegreizen en auto’s.
– De regering heeft een groep burgers toegestaan om met klimaatvoorstellen te komen. Deze commissie dringt aan op sluiting van openbare reclameruimtes voor fossiel intensieve producten en diensten.

Zweden
– Stockholm’s Milieu en Klimaat Commissaris Katarina Luhr (MP) wil een verbod op fossiele reclame op de reclame-ruimten van de hoofdstad te onderzoeken.
– V, MP en FI willen reclame voor onder meer vliegreizen, benzineauto’s en oliemaatschappijen op openbare reclameborden in Göteborg volledig verbieden.

“Ik hielp hen de beslissing te nemen”

Voorpagina Dagens ETC
Reinier van den Berg op de voorpagina:
‘Hij gaat de strijd aan met fossiele reclame’

Reinier van den Berg is een landelijk bekende weerpresentator in Nederland. Nu staat hij ook bekend om het aansporen van de conservatieve ChristenUnie om een verbod op fossiele reclame te steunen.

Reinier van den Berg is een van de bekendste gezichten van Nederland. Sinds 1989 presenteert hij het weer op de nationale televisie. Dat doet hij nog wel af en toe, maar tegenwoordig besteedt hij steeds meer tijd aan lezingen en campagnevoeren over klimaatverandering – op het podium, in video’s, boeken en tijdschriften. Onlangs slaagde hij erin om de ChristenUnie (CU) een verbod op fossiele reclame op te laten nemen in hun verkiezingsprogramma. “Ik ben lid van de CU dus het was heel simpel. Ik denk dat het zinvol is om te stoppen met het op de markt brengen van schadelijke dingen, zoals fossiele brandstoffen, dus ik heb ze geholpen de beslissing te nemen, zo zou je kunnen zeggen.”

Terwijl de Reclame Fossielvrij-campagne strijdt voor een wet die advertenties verbiedt voor de fossiele industrie, luchtvaart en vervuilende auto’s, richt CU zich alleen op reclame voor fossiele brandstoffen en greenwashing. “Om het luchtverkeer en fossiele auto’s op te nemen was nog een stapje te ver nu voor CU, maar misschien komt dat nog.”

Hoe komt het dat Nederland voorop loopt in deze kwestie?
“Ik weet het echt niet, maar het kan te maken hebben met het feit dat we Shell hebben, die soms adverteert dat het 100 procent klimaatneutraal is om met benzine van Shell te rijden. Het is zo erg.”

Geloof in meer verboden
Net als Reclame Fossielvrij trekt Reinier van den Berg parallellen met het verbod op tabaksreclame, dat volgens hem de kijk op roken totaal veranderde. “Ik verwacht hetzelfde effect als de wet tegen fossiele reclame wordt ingevoerd. Zeker roken er nog steeds mensen, maar het zijn er wel minder en minder mensen beginnen eraan en minder raken er verstrikt in de gewoonte.”

Soms voelt het misplaatst dat de klimaatverandering via nieuwe consumptiepatronen moet worden doorgevoerd. Waarom niet gewoon fossiele auto’s verbieden en de hoeveelheid pleziervluchten verminderen?
“In de praktijk is het ingewikkeld om een individueel product volledig te verbieden. Maar wetgeving kan zeker een manier zijn om het te bereiken, omdat alle autofabrikanten vanaf een bepaald jaar bijvoorbeeld alleen nog maar elektrische auto’s kunnen produceren.”
“Een bedrijf moet de tijd krijgen om zich aan te passen aan nieuwe wetgeving, maar dat is een goed idee en ik denk dat we dit soort wetten snel zullen zien”, zegt Reinier van den Berg.
“Ik denk dat het zinvol is om te stoppen met het op de markt brengen van schadelijke dingen, zoals fossiele brandstoffen.”

Reinier van den Berg
– Reinier van den Berg is sinds 1989 klimatoloog en weerpresentator op de nationale tv in Nederland.
– Hij leidt ook een collegebedrijf, startte de app TreesPlease voor het planten van bomen en werkt aan meer plastic recycling met start-up bedrijf PyrOil.
– Vorig jaar bouwde hij een huis dat volledig van gecertificeerd hout is gemaakt, met zonnepanelen die voldoende zijn voor zowel het huis als de brandstofbehoefte van de auto.

Geef een reactie

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.