Groeien de CO2-compenserende bomen écht tot in de hemel zoals de fossiele industrie ons wil doen geloven? DesmogUK dook dieper in de bomen-planten-compensatie programma’s, zoals de Shell-campagne “Maak het verschil. Rij CO2-neutraal”.
(Dit artikel is een ingekorte bewerking van een artikel van DeSmogUK.)
Bomen planten is altijd goed. Maar gebruikt de fossiele industrie het planten van miljoenen of zelfs miljarden bomen niet als excuus om gewoon door te kunnen gaan met het winnen van nog meer fossiele brandstof?
CO2-compensatieprogramma’s door bomen gestegen
Na het Parijs-akkoord in 2015 nam de CO2-compensatie door bomen een enorme vlucht. Tussen 2016 en 2018 zelfs met 264%. Een groot gedeelte kwam voor rekening van bedrijven in de luchtvaart en fossiele industrie. Die willen nog steeds groeien in olie en gas, dus de enige manier om hun CO2-uitstoot naar beneden te brengen is via compensatieprogramma’s. Maar schiet het klimaat er iets mee op?
Shell en Staatsbosbeheer
Meer dan andere oliegiganten zet Shell in op het planten van bossen. Dat doet Shell in bijvoorbeeld Spanje, het Verenigd Koninkrijk en Nederland. In 2019 betaalde Shell €17,4 miljoen aan Staatsbosbeheer om vijf miljoen bomen te planten in de komende 12 jaar. Automobilisten kunnen hun CO2-uitstoot ‘afkopen’ bij het pompen.
Kanttekeningen bij CO2-compensatie via bomenaanplant
Het artikel in DeSmogBlog plaatst 5 kanttekeningen bij CO2-compensatieprogramma’s.
1. Dubbel tellen van Carbon Credits en nationale klimaatdoelen
In het persbericht schreef Shell dat hun projecten binnen 5 jaar zogenaamde carbon credits zou generen voor Shell. Deze ‘carbon credits’ geven Shell het ‘recht’ om elders CO2 uit te stoten en zo te kunnen groeien in olie en gas. Maar het is de vraag of Shell wel recht heeft op die credits.
Volgens de EU-regeling voor landgebruik, wijziging van landgebruik en bebossing (LULUCF) moeten alle uitstootbesparingen door bos- en landgebruik toegeschreven worden aan de Nationale Klimaatdoelen (NDCs) en niet aan afzonderlijke bedrijven. Nederland en Spanje hadden sowieso die bomen moeten planten, met of zonder Shell. Hier wordt dus geen extra CO2 uit de lucht gehaald.
Volgens Shell onderzoeken ze, samen met Staatsbosbeheer, de mogelijkheid om CO2-compensatie mee te tellen in hun eigen resultaat. Dan wordt één boom dus meegeteld in het doel van Nederland én van Shell. Dat is dubbel tellen van emissiereducties.
2. Excuus om fossiele bedrijfsmodel niet aan te passen
CO2-compensatieprogramma’s hebben alleen zin als het bedrijf zijn fossiele businessmodel afbouwt, vindt Tracey Cameron van NGO Ceres. “Je wil er zeker van zijn dat de compensatieprogramma’s geen excuus zijn om door te gaan met business-as-usual. Als het enige wat je doet compenseren is – zonder je bedrijfsmodel aan te passen – eet je eigenlijk een Magnum terwijl je op de loopband staat.” Cameron noemt bomenplant een laatste redmiddel voor CO2-uitstoot die niet voorkomen kan worden.
3. Greenwashing van imago fossiel bedrijf
Shells bomen-compensatieprogramma is ‘serieuze greenwashing’, volgens Marjan Minnesma van Urgenda. Ze zegt dat als Shell werkelijk om bossen zou geven, ze het geld beter direct aan Staatsbosbeheer kunnen geven zonder het te willen gebruiken voor hun eigen CO- compensatie.
Nine de Pater van Milieudefensie heeft er het volgende over te zeggen: “Shells zogenaamde compensatie en natuurbescherming programma’s moet ons doen geloven dat Shell een groene koers vaart. Maar dit is een duidelijk geval van greenwashing. Shell zorgt ervoor dat het publiek afgeleid is en niet ziet waar ze mee bezig zijn: doorgaan op de fossiele koers die ze altijd al hebben gevaren.”
4. Goed gevoel voor klant kan leiden tot meer uitstoot
Gilles Dufrasne van Carbon Market Watch beschrijft het initiatief van Shell in Engeland waarbij Shell de CO2-uitstoot van Shell-klanten compenseert “belachelijk”. “Het is vooral een poging om waarmee Shells klanten een schoon geweten kunnen kopen. Shell biedt ze de mogelijkheid om een CO2-prijs te betalen die 10 keer lager is dan de prijs die we nodig hebben. Op die manier kan CO2-compensatie ervoor zorgen dat mensen méér gaan rijden en dat de (klimaat)vervuiling daardoor toeneemt!”
5. Hoe effectief is CO2-compensatie?
Naast de bedenkingen over dubbel tellen van emissiereducties en greenwashing, is het ook de vraag in hoeverre de CO2-compensatieprogramma’s effectief zijn. Dit soort projecten moeten minstens 100 jaar CO2 opslaan om succesvol te zijn. Maar hoe gaat dat gecontroleerd worden? Wie zorgt dat de bomen 100 jaar blijven staan?
Simon Counsell houdt met Redd Monitor het grootste CO2-compensatieprogramma in de gaten: Redd+, waar Shell grote klant is. Counsell vertelt dat Redd+-projecten niet helpen. “De ontbossing die je in het ene gebied voorkomt, verschuift naar een ander gebied.”
Wij kunnen de misleiding samen stoppen! Doe mee en teken het burgerinitiatief Verbied Fossiele Reclame. Voor een wettelijk verbod op reclame die het klimaat verplettert.
