Minister Jetten gaat opnieuw – en dit keer serieus – aan gedragsexperts vragen hoe een verbod op fossiele reclame kan bijdragen aan gedragsverandering om de klimaatdoelen te halen. 

Minister Jetten deed de toezegging in een debat in de commissie EZK in de Tweede Kamer op 15 februari 2023. De minister heeft toegezegd om in volgende rondes met gedragsexperts expliciet de vraag te stellen over de toegevoegde waarde van een verbod op fossiele reclames. Voor de zomer koppelt de minister hierover terug aan de Kamer.

Te belangrijk onderwerp

Het komende jaar zoekt de minister naar de maatregelen die de grootst mogelijke gedragsverandering kunnen bewerkstelligen. Kamerleden Kröger (GroenLinks) en Teunissen (Partij voor de Dieren) drongen aan om fossiele reclame daarin als een apart punt mee te nemen. “Dit is een te belangrijk onderwerp, ook als je kijkt naar de aanbevelingen van het IPCC.”

70% emissiereductie

Femke Sleegers van Reclame Fossielvrij is blij met de toezegging: “Vrijwel alle recente wetenschappelijke rapporten tonen aan dat we zonder beleid voor massale gedragsverandering de Parijs-doelen niet gaan halen. Met massale gedragsverandering is volgens het IPCC tot wel 70% emissiereductie te bereiken. Diezelfde rapporten noemen een verbod op fossiele reclame als een van de beleidsmaatregelen die daaraan kunnen bijdragen.”

Eerdere toezegging

In april 2022 zegde de minister ook al toe aan GroenLinks en PvdA dat hij gedragsexperts zou vragen om hun mening over een verbod op fossiele reclame. Eind november bleek dat het onderwerp slechts zijdelings aan de orde was gekomen. Kröger: “Er blijkt eigenlijk helemaal geen sessie te zijn geweest waar die vraag echt centraal stond. Het is een beetje en marge gebeurd en daar is ook nog eens moeizaam aan de Kamer over teruggekoppeld.” 

“Duurzaamheidsoproep”

Desondanks had de minister in een Kamerbrief op basis van dat ‘advies’ de conclusie getrokken om een verbod op fossiele reclame terzijde te schuiven. In plaats daarvan wilde hij in gesprek met de Bond van adverteerders (Bva) over hun voorstel tot zelfregulering met ‘duurzaamheidsoproepen’ op reclames, zoals ‘neem ook eens de trein’. Teunissen: “Dat was het idee van de Bond van Adverteerders, waar ook Shell en Schiphol in zitten. De minister zou dan toch moeten denken: ben ik wel ambitieus genoeg?”

Nu wel serieus

Sleegers betreurt dat er veel tijd verloren is gegaan doordat de minister de vraag vanuit de Kamer niet serieus heeft voorgelegd aan de gedragsexperts. “We verwachten dat de minister nu wél serieus in gesprek gaat met gedragsexperts. En dat hij ook andere wetenschappers en de bestaande wetenschappelijke literatuur over fossiele reclames betrekt bij het advies over een verbod op deze reclame.”

Beleid aanpassen

In vergelijking met eerdere debatten en Kamerbrieven was de minister positiever over het verbod op fossiele reclame. Tot twee keer toe noemde hij een verbod op fossiele reclame “geen taboe”. Hij nodigt behalve gedragswetenschappers, ook de Wetenschappelijke Klimaatraad en andere partijen “die eerder al wat hebben gezegd over fossiele reclames en de gedragseffecten die daaruit voortkomen” uit om hem te adviseren “zodat we kunnen kijken of we het beleid erop moeten aanpassen”.